Công an xã Phú Khê (tỉnh Phú Thọ) phát hiện, xử lý một vụ buôn bán heo nhiễm dịch tả heo châu Phi hôm 12-7 – Ảnh: Công an xã Phú Khê
Ông Phan Quang Minh, phó cục trưởng Cục Chăn nuôi và Thú y, cho biết như vậy tại cuộc họp chỉ đạo phòng chống bệnh dịch tả heo châu Phi do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức chiều 15-7.
Theo ông Minh, từ đầu năm 2025 đến nay, cả nước đã xảy ra 514 ổ dịch tại 27 tỉnh, thành phố với tổng số heo mắc bệnh, heo chết và tiêu hủy hơn 30.000 con. So với cùng kỳ năm trước, số ổ dịch giảm hơn 41%, số heo chết và tiêu hủy giảm hơn 60%.
Tuy nhiên, thời gian gần đây bệnh dịch tả heo châu Phi đang có chiều hướng gia tăng. Hiện nay cả nước có 248 ổ dịch tại 20 tỉnh, thành phố chưa qua 21 ngày với tổng số heo mắc bệnh, heo chết và tiêu hủy hơn 20.000 con.
“Bệnh dịch tả heo châu Phi đang có diễn biến phức tạp tại một số tỉnh miền núi phía Bắc như Lạng Sơn, Cao Bằng, Điện Biên, Phú Thọ, Sơn La…” – ông Minh nói.
Ông Minh cho biết nguyên nhân chủ yếu là tái phát các ổ dịch cũ, phát sinh ở loại hình chăn nuôi quy mô nhỏ bình quân 50 – 60 con/ổ dịch và chăn nuôi không đảm bảo an toàn sinh học, chưa tiêm phòng vắc xin phòng dịch tả heo châu Phi.
Cùng với đó là hiện tượng người chăn nuôi giấu dịch, khi đàn vật nuôi có dấu hiệu nghi mắc bệnh thường không thông báo cho chuyên môn thú y, chính quyền địa phương để được hỗ trợ điều trị, xử lý mà bán chạy heo, vứt xác ra môi trường làm dịch bệnh lây lan rộng…
Điển hình như báo chí đã phản ánh việc vứt heo chết bừa bãi ở xã Suối Hai (Hà Nội), khu vực giáp ranh tỉnh Bình Dương và Bình Phước (cũ), Gia Lai, Nghệ An, Thanh Hóa.
“Qua các kênh thông tin không chính thức, phản ánh từ người dân, các phương tiện truyền thông và các đoàn công tác của Cục Chăn nuôi và Thú y cho thấy tình trạng giấu dịch, không báo cáo dịch bệnh trên hệ thống đang diễn ra phổ biến, làm lây lan dịch bệnh và thách thức nghiêm trọng cho công tác phòng, chống bệnh.
Tình trạng giấu dịch bệnh tả heo châu Phi biểu hiện dưới nhiều hình thức như bán chạy, giết mổ chui, tiêu thụ nội bộ, vứt xác heo bừa bãi, báo cáo không đúng sự thật, thiếu sự chủ động kiểm tra từ cơ quan chức năng…, chủ yếu xuất phát từ tâm lý sợ thiệt hại kinh tế và thiếu niềm tin vào chính sách hỗ trợ” – ông Minh nói.
Lý giải về việc người dân ngại khai báo, bán chạy, che giấu dịch dù có chính sách hỗ trợ, ông Minh cho biết ngoài việc giá hỗ trợ còn thấp, thủ tục thì thời gian chi hỗ trợ cho người chăn nuôi còn chậm. Có trường hợp phải tới hàng quý, hàng năm, thậm chí hơn. Trong suốt quá trình như vậy, người chăn nuôi không có nguồn vốn để sản xuất nên xuất hiện tâm lý bán chạy để gỡ vốn.
Đồng thời cũng có hiện tượng cán bộ thú y tại cơ sở lơ là, chưa thực hiện tốt công tác kiểm dịch, kiểm soát giết mổ, vệ sinh thú y.
Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến nhấn mạnh một số hộ chăn nuôi nhỏ lẻ khi xảy ra bệnh dịch tả heo châu Phi đã lợi dụng việc vi rút dịch tả heo châu Phi không lây sang người đã bán chạy để thu hồi vốn. Đây là điểm mà bộ sẽ chỉ đạo cơ quan thú y phối hợp với chính quyền địa phương phải tổ chức giám sát để phát hiện, xử lý kịp thời.
“Chúng ta đã có nghị định về xử phạt hành chính về vi phạm, thậm chí hình sự nếu để lây lan dịch bệnh. Nếu chúng ta làm nghiêm thì việc buôn bán heo bệnh sẽ không xảy ra nữa” – ông Tiến nói.
