Canh bạc AI 200 tỷ USD của Elon Musk

Với Elon Musk, năm 2025 này có thể được ví như một bản nhạc giao hưởng đầy kịch tính cùng những nốt thăng trầm liên tục. Một mặt, gã khổng lồ xe điện Tesla vẫn đang nỗ lực hoàn thiện dòng xe Robotaxi tự lái. Mặt khác, những cột lửa ngoạn mục từ các vụ thử nghiệm thất bại của siêu tàu Starship vẫn chiếm sóng truyền thông. Giữa những hỗn loạn đó, một nốt nhạc chói sáng đã vang lên, át đi tất cả: trí tuệ nhân tạo (AI).

Động thái SpaceX, một công ty vốn rất hiếm khi đầu tư ra bên ngoài, cam kết rót 2 tỷ USD vào xAI đã gửi một thông điệp rõ ràng. Đây là một phần trong vòng gọi vốn cổ phần trị giá 5 tỷ USD, đưa định giá của thực thể hợp nhất giữa xAI và mạng xã hội X (trước đây là Twitter) lên mức 113 tỷ USD.

Không dừng lại ở đó, xAI được cho là đang đàm phán cho một vòng gọi vốn mới có thể đẩy giá trị công ty lên đến 200 tỷ USD – con số đáng kinh ngạc cho một start up chỉ mới hơn 2 năm tuổi.

Vậy tại sao Musk lại đặt cược lớn đến vậy vào AI, ngay cả khi phải dùng đến “tiền túi” của SpaceX? Câu trả lời nằm ở một tầm nhìn lớn hơn nhiều so với việc chỉ tạo ra một chatbot thông minh.

Grok-4 và tham vọng tái định nghĩa cuộc chơi AGI

Trái tim của xAI là Grok, một mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) được thiết kế không chỉ để cạnh tranh mà còn để vượt qua những gã khổng lồ như ChatGPT của OpenAI, Claude của Anthropic và Gemini của Google.

Với việc ra mắt Grok-4 gần đây, xAI đã thực sự tạo nên một cơn địa chấn. Mô hình này đã phá vỡ hàng loạt kỷ lục trên các bài kiểm tra (benchmark) khó nhất trong ngành AI, đặc biệt là về khả năng suy luận logic và giải quyết vấn đề phức tạp.

Trên bài kiểm tra ARC-AGI-2, thước đo khả năng suy luận trừu tượng, Grok-4 đạt độ chính xác 15.9%, gần như gấp đôi đối thủ gần nhất. Trên “Humanity’s Last Exam”, một bộ sưu tập các câu hỏi cấp tiến sĩ, phiên bản Grok-4 Heavy (sử dụng 5 mô hình chạy song song) đã đạt được những kết quả đột phá.

Musk không giấu giếm mục tiêu cuối cùng, đó là phát triển trí tuệ nhân tạo tổng quát (AGI) – một dạng AI có khả năng tư duy, suy luận và hiểu biết như con người. Ông tin rằng cách tiếp cận hiện tại của ngành công nghiệp AI, vốn bị ám ảnh bởi việc “đúng đắn về chính trị” và các bộ lọc kiểm duyệt, đang cản trở sự phát triển của một AI thực sự “tìm kiếm sự thật”. xAI, với triết lý xây dựng một AI “tò mò tối đa”, được định vị là câu trả lời cho vấn đề này.

Đế chế tương hỗ

Khoản đầu tư 2 tỷ USD từ SpaceX không phải là một hành động từ thiện. Nó là minh chứng rõ nét nhất cho chiến lược “liên kết đa chiều” mà Musk đã và đang dày công xây dựng. Cuốn sổ tay chiến lược này dường như quen thuộc với Musk, đó là ông có một lịch sử dài trong việc sử dụng nguồn lực của công ty này để hỗ trợ công ty khác. Ông từng vay 20 triệu USD từ SpaceX để cứu Tesla trong giai đoạn khó khăn, dùng thiết bị của SpaceX cho The Boring Company, và gần đây nhất là vay 1 tỷ USD từ SpaceX để mua lại Twitter.

Lần này, mối liên kết còn chặt chẽ và mang tính cộng sinh hơn. 

X (Twitter) và xAI: Vào tháng 3, xAI đã thâu tóm X trong một thương vụ hoán đổi cổ phiếu, định giá công ty hợp nhất ở mức 113 tỷ USD. Sự kết hợp này mang lại cho xAI một mỏ vàng vô giá, đó là nguồn dữ liệu thời gian thực khổng lồ từ hàng trăm triệu người dùng trên X, giúp huấn luyện Grok trở nên cập nhật và thấu hiểu các sắc thái văn hóa, châm biếm một cách vượt trội.

SpaceX và xAI: Mối quan hệ này mang tính 2 chiều. SpaceX đầu tư tiền vào xAI. Đổi lại, Grok đã được tích hợp để hỗ trợ các hoạt động chăm sóc khách hàng cho dịch vụ internet vệ tinh Starlink của SpaceX. Trong tương lai, AI tiên tiến có thể giúp tối ưu hóa quỹ đạo tên lửa, bảo trì dự đoán và quản lý mạng lưới vệ tinh.

Tesla và xAI: Mảnh ghép này được cho là tham vọng nhất. Musk đã tuyên bố kế hoạch tích hợp Grok vào robot hình người Optimus của Tesla, biến chúng từ những cỗ máy thực thi mệnh lệnh thành những robot có khả năng suy luận và giải quyết vấn đề.

Hơn nữa, Grok cũng đang được tích hợp vào các dòng xe Tesla mới. Dữ liệu từ hàng triệu chiếc xe trên khắp thế giới sẽ là nguồn tài nguyên vô tận để huấn luyện AI trong các kịch bản đời thực, một lợi thế mà không đối thủ nào có được. Thậm chí, Musk còn đang cân nhắc để các cổ đông Tesla bỏ phiếu về việc đầu tư trực tiếp vào xAI.

Tesla, SpaceX, và X tạo thành một vòng lặp dữ liệu và ứng dụng khép kín, một “hệ sinh thái AI” độc nhất vô nhị. Tesla và SpaceX cung cấp dữ liệu từ thế giới vật lý và hạ tầng phần cứng. X cung cấp dữ liệu từ các tương tác xã hội của con người. Và xAI, với siêu máy tính Colossus, sẽ là bộ não xử lý tất cả, tạo ra một trí tuệ ngày càng tinh khôn và được ứng dụng ngược lại vào chính các công ty đó.

Tham vọng lớn, rủi ro càng lớn

Tuy nhiên, con đường của xAI và Grok không hoàn toàn bằng phẳng. Chatbot này đã vướng vào hàng loạt tranh cãi nghiêm trọng. xAI đã phải lên tiếng xin lỗi về “hành vi kinh khủng” của chatbot, cho rằng đây là lỗi lập trình và cam kết sẽ khắc phục.

Tuy nhiên, những sự cố này đã dấy lên hồi chuông cảnh báo về rủi ro của một AI “không bị kiểm duyệt” và sự nguy hiểm của việc để các mô hình này học hỏi từ những góc tối nhất của Internet. Chúng cho thấy thách thức khổng lồ trong việc quản trị AI, một vấn đề mà chính Musk thường xuyên cảnh báo nhưng dường như sản phẩm của ông lại đang minh họa một cách rõ nét.

Khoản đầu tư khổng lồ từ SpaceX, định giá trên trời và sự tích hợp sâu rộng vào đế chế công nghệ của mình cho thấy Elon Musk không chỉ tham gia cuộc đua AI – ông đang cố gắng viết lại luật chơi. Ông đang xây dựng một thực thể công nghệ tích hợp theo chiều dọc, nơi phần cứng, phần mềm, dữ liệu và trí tuệ nhân tạo hội tụ làm một.

Đây là một canh bạc khổng lồ. Nếu thành công, Musk có thể tạo ra một thế lực không thể cản phá, định hình tương lai của công nghệ trong nhiều thập kỷ tới, từ du hành vũ trụ, giao thông tự lái cho đến tương tác xã hội. Nhưng nếu thất bại, nó có thể trở thành một trong những màn “đốt tiền” ngoạn mục nhất lịch sử công nghệ, kéo theo cả một hệ sinh thái phức tạp.