Ngày 8/7, thung lũng Silicon chứng kiến một cơn địa chấn ngầm khi Ruoming Pang, kỹ sư và quản lý cấp cao phụ trách nhóm mô hình nền tảng (Apple Foundation Models – AFM) của Apple, chính thức đầu quân cho Meta Platforms. Không còn đơn thuần là một vụ chuyển nhượng nhân sự, vụ việc này còn là biểu tượng cho một cuộc dịch chuyển kiến tạo.
Sự kiện trên được đánh giá là cú sốc lớn đối với nỗ lực AI vốn đã chậm chân của Apple và là minh chứng rõ nét cho chiến dịch “săn đầu người” táo bạo và tốn kém bậc nhất lịch sử công nghệ do Mark Zuckerberg khởi xướng.
Bộ phận AI của Apple dường như đã trải qua mất mát lớn nhất kể từ khi hãng bắt đầu phát triển Apple Intelligence. Không chỉ khoét một lỗ hổng vào đội ngũ tinh hoa, điều đó còn hé lộ những rạn nứt sâu sắc bên trong nội bộ Táo Khuyết, đặt ra câu hỏi lớn về khả năng cạnh tranh của họ trong cuộc đua AI ngày càng trở nên tàn khốc.
Chiến dịch “bão táp” của Meta: Tiền tỷ, tham vọng và dấu ấn cá nhân của Zuckerberg
Để hiểu được vì sao Apple lại dễ dàng để mất một nhân tài cốt cán như vậy, cần nhìn vào chiến lược đầy tham vọng và không tiếc chi phí của Meta. Việc chiêu mộ ông Pang không phải là một hành động đơn lẻ, mà là một mắt xích quan trọng trong một chiến dịch được dàn dựng công phu, có hệ thống.
Theo các nguồn tin thân cận, Meta đã đưa ra một gói đãi ngộ trị giá hàng chục triệu USD mỗi năm để có được chữ ký của Ruoming Pang – một con số “phá giá” thị trường và vượt xa mức lương mà Apple thường chi trả. Nước đi này cho thấy Mark Zuckerberg sẵn sàng làm mọi thứ để giành lấy những bộ óc xuất sắc nhất.
Nhưng tiền không phải là tất cả. Động thái đó nằm trong một chiến lược lớn hơn mà Zuckerberg đã công bố vào cuối tháng 6: tái cấu trúc toàn bộ bộ phận AI để tập trung vào một mục tiêu duy nhất – phát triển “siêu trí tuệ” (superintelligence), một dạng AI có khả năng thực hiện các nhiệm vụ phức tạp ngang bằng hoặc vượt trội hơn con người. Để hiện thực hóa tham vọng này, Meta cam kết sẽ đầu tư hàng chục tỷ USD trong năm nay, chủ yếu vào hạ tầng trung tâm dữ liệu, chip xử lý và dĩ nhiên, con người.
Điều làm nên sự khác biệt trong chiến dịch của Meta là dấu ấn cá nhân đậm nét của CEO Mark Zuckerberg. Ông không chỉ phê duyệt ngân sách, mà còn trực tiếp tham gia vào quá trình tuyển dụng. Zuckerberg đã đích thân tiếp cận các ứng viên tiềm năng qua mạng xã hội, thậm chí mời họ đến nhà riêng tại Silicon Valley và Lake Tahoe để phỏng vấn và thuyết phục – cách tiếp cận cá nhân và gần gũi hiếm thấy ở cấp độ CEO của một tập đoàn khổng lồ.
Danh sách những “ngôi sao” bị Meta “hút về” ngày càng dài. Trước ông Pang, đó là Alexandr Wang từ Scale AI, nhà đầu tư Daniel Gross, cựu CEO GitHub Nat Friedman. Gần đây nhất, Meta tiếp tục chiêu mộ thêm hai chuyên gia hàng đầu từ chính các đối thủ trực tiếp: ông Li Yuanzhi từ OpenAI và ông Anton Bakhtin, người từng tham gia phát triển trợ lý Claude của Anthropic.
Rõ ràng, Meta đang tiến hành một cuộc “vũ trang nhân tài” trên quy mô chưa từng có, và họ đang nhắm thẳng vào những “kho báu” của các đối thủ.
Meta đưa ra những lời đề nghị hậu hĩnh và béo bở dành cho một nhóm nhà nghiên cứu AI ưu tú nhằm phát triển trí tuệ nhân tạo siêu việt (Ảnh: Shutterstock).
Vết nứt từ bên trong Apple: Khủng hoảng niềm tin và cuộc nội chiến quyền lực
Trong khi Meta đang tấn công dồn dập từ bên ngoài, Apple lại đối mặt với những cơn sóng ngầm từ bên trong. Sự ra đi của Ruoming Pang chỉ là triệu chứng của một căn bệnh lớn hơn, đó là sự bất ổn và khủng hoảng niềm tin trong chính đội ngũ phát triển AI của hãng.
Nguồn cơn của sự bất mãn bắt nguồn từ một quyết định chiến lược gây tranh cãi. Một số lãnh đạo cấp cao của Apple đang nghiêm túc cân nhắc việc sử dụng các mô hình AI từ bên thứ ba như OpenAI hoặc Anthropic để tích hợp vào trợ lý ảo Siri thế hệ mới.
Điều này giáng một đòn mạnh vào tinh thần của nhóm AFM do ông Pang dẫn dắt. Họ là những người chịu trách nhiệm phát triển các mô hình “cây nhà lá vườn” cho Apple Intelligence, từ tóm tắt email, trang web, tạo emoji (Genmoji) cho đến các thông báo ưu tiên. Việc công ty tỏ ra thiếu tin tưởng vào chính sản phẩm của họ đã khiến đội ngũ cảm thấy bị xem nhẹ và mất phương hướng.
Hậu quả là một cuộc “chảy máu chất xám” tiềm tàng. Nhiều kỹ sư trong nhóm AFM được cho là đang có ý định rời Apple để theo chân vị lãnh đạo cũ của mình, và điểm đến không ai khác chính là Meta. Trước đó, Tom Gunter – người được mệnh danh là phó tướng của ông Pang – cũng đã rời công ty vào tháng 6, báo hiệu một sự rạn nứt nghiêm trọng.
Sự hỗn loạn này còn lan đến cả tầng lãnh đạo cao nhất. Ông John Giannandrea, Phó chủ tịch cấp cao phụ trách AI tại Apple, người mà nhóm AFM báo cáo trực tiếp, đang dần bị suy yếu quyền lực. Đầu năm nay, ông đã bị tước quyền quản lý hàng loạt bộ phận quan trọng như Siri, robot, và Core ML.
Nguyên nhân được cho là những phản hồi không mấy tích cực về màn ra mắt Apple Intelligence và sự chậm trễ kéo dài trong việc phát triển một phiên bản Siri mới thực sự thông minh. Cuộc nội chiến quyền lực này càng khiến cho môi trường làm việc tại bộ phận AI của Apple thêm phần bất ổn.
Bài học về giữ chân nhân tài: Khi văn hóa vượt trên tiền bạc
Câu chuyện của Apple và Meta đã vẽ nên một bức tranh toàn cảnh về cuộc chiến nhân tài AI, nơi các quy tắc cũ không còn đúng nữa. Mặc dù Meta đang vung ra những gói lương thưởng triệu đôla, thực tế cho thấy tiền bạc không phải là yếu tố duy nhất để giữ chân những bộ óc thiên tài này.
Dữ liệu trong ngành chỉ ra một sự thật thú vị là dù đưa ra mức lương cực kỳ cạnh tranh, tỷ lệ giữ chân nhân viên của Meta chỉ đạt khoảng 64%. Trong khi đó, Anthropic, một công ty nhỏ hơn, lại giữ được tới 80% nhân viên. Điều này cho thấy văn hóa làm việc, môi trường nghiên cứu và sự đồng điệu về sứ mệnh đóng một vai trò quan trọng không kém, thậm chí còn hơn cả tài chính.
Xu hướng di chuyển của các chuyên gia AI cũng khẳng định điều này. Cứ 10 người rời DeepMind của Google thì có tới 8 người chọn chuyển đến OpenAI và 2 người sang Hugging Face. Họ thường tìm đến những nơi mang lại sự tự do nghiên cứu, nơi họ cảm thấy giá trị cá nhân được tôn trọng và có cơ hội tạo ra những đột phá thực sự, thay vì chỉ chạy theo nơi trả lương cao nhất.
Bài toán hóc búa này dành cho Apple. Nổi tiếng với văn hóa khép kín, bí mật và cách tiếp cận sản phẩm từ trên xuống, liệu Apple có còn đủ sức hấp dẫn với các nhà nghiên cứu AI hàng đầu, những người khao khát sự tự do, môi trường hợp tác mở và tầm nhìn dài hạn về công nghệ?
Việc Pang ra đi đánh dấu một bước thụt lùi đáng kể đối với nỗ lực phát triển AI nội bộ của Apple (Ảnh: Reuters).
Sự ra đi của Ruoming Pang là một khoảnh khắc mang tính bước ngoặt. Nó không chỉ là thất bại của riêng Apple mà còn là lời cảnh tỉnh cho cả Thung lũng Silicon. Cuộc đua AI đã bước sang một giai đoạn mới, tàn khốc hơn, phức tạp hơn, và đòi hỏi một chiến lược toàn diện hơn.
Meta, với sự quyết liệt, linh hoạt và chịu chi của Mark Zuckerberg, đang tạm thời chiếm thế thượng phong trong cuộc chiến giành giật nhân tài. Họ đã thành công trong việc tạo ra một “lực hấp dẫn” mạnh mẽ, kết hợp giữa tham vọng lớn, nguồn lực khổng lồ và một môi trường hứa hẹn sự đột phá.
Ngược lại, Apple đang đứng trước một ngã rẽ quan trọng. Hãng cần phải nhìn lại chính mình, không chỉ về chiến lược sản phẩm mà còn về văn hóa doanh nghiệp. Liệu họ có thể tạo ra một môi trường đủ cởi mở và tin tưởng để nuôi dưỡng những tài năng AI tốt nhất, hay sẽ tiếp tục “chảy máu chất xám” vào tay các đối thủ linh hoạt hơn?
Câu trả lời sẽ không chỉ quyết định số phận của Siri hay Apple Intelligence, mà còn định hình vị thế của Apple trong kỷ nguyên công nghệ tiếp theo – kỷ nguyên của siêu trí tuệ.
