Thí điểm chỉ định thầu nhà ở xã hội

Theo đó, trường hợp dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội đã được quyết định, chấp thuận chủ trương đầu tư, chấp thuận đầu tư hoặc có văn bản pháp lý tương đương thì cơ quan nhà nước có thẩm quyền giao chủ đầu tư không thông qua đấu thầu.

Trường hợp dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội chưa được quyết định, chấp thuận chủ trương đầu tư, chấp thuận đầu tư hoặc có văn bản pháp lý tương đương thì cơ quan nhà nước có thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư đồng thời giao chủ đầu tư không thông qua đấu thầu.

Đề xuất trên đang nhận được sự đồng tình từ cộng đồng doanh nghiệp cũng như các chuyên gia, nhà khoa học. Bởi nếu được thí điểm, cộng đồng doanh nghiệp phát triển nhà ở xã hội sẽ được tháo gỡ một trong những “nút thắt” lớn nhất từ trước đến nay, giúp cắt giảm nhiều thủ tục hành chính, đồng thời rút ngắn thời gian thực hiện dự án.

Nội dung đề xuất trên cũng đã được thông qua tại Điều 5. Giao chủ đầu tư, chấp thuận chủ trương đầu tư đồng thời giao chủ đầu tư không thông qua đấu thầu đối với dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội, nhà ở cho lực lượng vũ trang nhân dân không sử dụng vốn đầu tư công tại Nghị quyết 201/2025/QH15 thí điểm về cơ chế, chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội do Quốc hội ban hành ngày 29/5/2025.

Trong bối cảnh hàng loạt dự án nhà ở xã hội đình trệ vì vướng ngay khâu lựa chọn nhà đầu tư, đề xuất thí điểm chỉ định thầu được xem là một giải pháp khả thi và cần thiết. Không chỉ giúp cắt giảm thời gian lên tới hàng trăm ngày, chỉ định thầu còn giúp tăng tốc độ triển khai dự án, khơi thông nguồn vốn xã hội hóa đầu tư vào lĩnh vực đang rất cần sự hỗ trợ như nhà ở xã hội.

Thực tế, chỉ định thầu không phải là hình thức mới. Chính sách này đã từng được áp dụng trong nhiều lĩnh vực hạ tầng, đặc biệt với các dự án cấp bách, có tính chất đặc thù. Với nhà ở xã hội – một lĩnh vực mang tính chính sách, xã hội rõ rệt – việc chỉ định thầu nếu được thiết kế chặt chẽ, minh bạch, hoàn toàn có thể đem lại hiệu quả thực tiễn mà vẫn bảo đảm tính công bằng.

Theo các chuyên gia, cốt lõi ở đây là thiết lập các tiêu chí lựa chọn nhà đầu tư rõ ràng và minh bạch như: Năng lực tài chính, kinh nghiệm triển khai các dự án tương tự, cam kết tiến độ và chất lượng… Những điều này cần được công bố công khai và giám sát chặt chẽ trong suốt vòng đời dự án.

Việc thí điểm chỉ định thầu trong phát triển nhà ở xã hội không chỉ là một giải pháp ngắn hạn để tháo gỡ điểm nghẽn hiện tại, mà còn có thể mở đường cho một tư duy mới trong điều hành và quản lý đầu tư trong lĩnh vực có tính xã hội cao.

Tuy nhiên, bất kỳ cơ chế đặc thù nào cũng cần đi kèm với công cụ kiểm soát, sự minh bạch và quyết tâm cải cách thực sự. Khi đó, chính sách mới mới có thể tạo niềm tin và thúc đẩy thị trường nhà ở xã hội phát triển bền vững.

LÊ ANH