TPO – “Cơ chế độc quyền vàng miếng với SJC hơn 10 năm trước là phù hợp với điều kiện lúc đó. Nhưng đến nay, nó không còn hợp lý nữa. Chúng ta không nên để một doanh nghiệp hay một tổ chức duy nhất độc quyền vàng miếng. Cần phải nhấn mạnh rằng, việc bỏ độc quyền không có nghĩa là thả nổi hay trở lại thời kỳ hỗn loạn như trước khi có Nghị định 24”, đại biểu Quốc hội Trịnh Xuân An (đoàn Đồng Nai) trao đổi ngày 29/5.
Độcquyền vàng miếng không còn phù hợp
– Việcsửa đổi Nghị định 24 về quản lý thị trường vàng đang được nhắc đến nhiều trong thời gian gần đây. Vì sao thời điểm này lại được xem là “chín muồi” cho việc sửa đổi, thưa ông?
Đại biểu Quốc hội Trịnh Xuân An: Đây không phải là câu chuyện mới. Quốc hội đã từng đặt ra yêu cầu này từ lâu, và Chính phủ cũng đã vào cuộc, Thủ tướng Chính phủ đã làm việc cụ thể, Ngân hàng Nhà nước nhiều lần báo cáo.
Đặc biệt, khi làm việc với Ban Chính sách và chiến lược Trung ương, Tổng Bí thư Tô Lâm đã có những chỉ đạo rất rõ ràng về quản lý thị trường vàng. Đây không phải là chỉ đạo mang tính ngẫu hứng mà là kết quả của quá trình đánh giá thực tiễn và rà soát về pháp lý.
 |
|
Đại biểu Quốc hội Trịnh Xuân An. Ảnh: QH. |
“Chúng ta nên lấy vàng là thước đo về mặt tài sản, không nên biến vàng thành nơi trú ngụ của nguồn tiền, không nên biến nó thành tài sản giao dịch ngầm để rửa tiền, đặc biệt không cổ súy biến vàng miếng thành tài sản tích trữ”, đại biểu Trịnh Xuân An.
Vàng không phải là một thứ gì đó quá to tát so với bất động sản hay chứng khoán, nhưng nó lại liên quan chặt chẽ đến cả tài chính, tiền tệ lẫn các yếu tố xã hội. Giá vàng phản ánh tâm lý và sức khỏe của nền kinh tế.
Chúng ta thấy rõ rằng, thị trường vàng lâu nay chưa vận hành đúng nghĩa thị trường. Nghị định 24 đã từng phát huy tác dụng, đặc biệt trong giai đoạn bất ổn, nhưng đến nay thì đã lỗi thời. Việc sửa đổi là cần thiết để thích ứng với thực tiễn mới.
– Một vấn đề gây tranh cãi là việc độc quyền vàng miếng. Quan điểm của ông như thế nào?
Cơ chế độc quyền vàng miếng với SJC hơn 10 năm trước là phù hợp với điều kiện lúc đó, nhưng đến nay nó không còn hợp lý nữa. Chúng ta không nên để một doanh nghiệp hay một tổ chức duy nhất độc quyền vàng miếng.
Cần phải nhấn mạnh rằng, việc bỏ độc quyền không có nghĩa là thả nổi hay trở lại thời kỳ hỗn loạn như trước khi có Nghị định 24. Chúng ta phải có lộ trình, kiểm soát rõ ràng. Chỉ nên cho phép một số doanh nghiệp đủ điều kiện tham gia nhập khẩu, khai thác, chế tác và kinh doanh vàng. Điều này đã được Tổng Bí thư nhấn mạnh tại phiên làm việc vừa qua.
– Liệu việc nhập khẩu vàng trở lại có gây ảnh hưởng đến nguồn ngoại hối quốc gia như một số lo ngại?
Đúng là trước đây ta không nhập vàng vì lo ảnh hưởng đến cán cân ngoại hối. Nhưng hiện nay cần đánh giá lại kỹ lưỡng. Nếu nhập vàng mà tổng chi chưa đến 4 tỷ USD mỗi năm thì không phải là vấn đề lớn.
“Cần phải thiết lập thị trường đúng nghĩa, có sự quản lý của Nhà nước, sự điều tiết về vĩ mô và đánh thuế với sản xuất, kinh doanh, mua bán vàng là một công cụ”, ông Trịnh Xuân An.
Chúng ta nhập – xuất vàng cũng như nhập khẩu hàng hóa khác, quan trọng là phải có sự liên thông giữa thị trường trong nước và quốc tế. Hiện tại, chúng ta đang điều tiết bằng mệnh lệnh hành chính, nhưng điều hành kinh tế phải theo quy luật thị trường: có cung, có cầu, có cạnh tranh lành mạnh.
Vàng không phải công cụ đầu cơ, “trú ẩn”
– Ngoài vàng miếng, thị trường vàng trang sức – một lĩnh vực dường như đang bị “bỏ trống”, thưa ông?
Đúng vậy. Khi vàng miếng tăng giá, người dân chuyển sang mua nhẫn, vàng trang sức như một cách sở hữu vàng. Nhưng thực tế ta lại đối xử với vàng trang sức gần như vàng miếng: Không cho nhập khẩu, gây khan hiếm nguyên liệu, phát sinh nhiều hệ lụy.
 |
|
Ngoài vàng miếng cần coi trọng phát triển thị trường vàng trang sức. (Ảnh minh họa) |
Thái Lan có thị trường vàng trang sức lên đến 20 tỷ USD/năm. Đây là cơ hội lớn để phát triển ngành công nghiệp vàng trang sức, tạo giá trị kinh tế thực sự thay vì chỉ tập trung vào tích trữ.
– Một số chuyên gia đề xuất thành lập sàn giao dịch vàng chính thức. Quan điểm của ông về vấn đề này?
Tôi đồng tình. Nhưng sàn vàng phải là sàn chính thống, minh bạch, có thể quản lý được nguồn gốc sản phẩm. Không thể để tái diễn tình trạng vàng ảo, đầu cơ, rửa tiền như trước. Đã là thị trường, phải vận hành theo quy tắc thị trường. Vàng đưa ra giao dịch phải rõ nguồn gốc, có sự điều tiết của Nhà nước qua công cụ như thuế và chính sách vĩ mô.
Suy cho cùng, việc sửa đổi Nghị định 24 không chỉ là đòi hỏi thực tiễn mà còn là yêu cầu chính trị, pháp lý cấp thiết – đã được Tổng Bí thư chỉ đạo dứt khoát. Chúng ta cần thay đổi quan điểm: Quản lý theo hướng thị trường, có kiểm soát chặt chẽ, giảm độc quyền, tạo môi trường cạnh tranh minh bạch.
Mục tiêu là đưa vàng về đúng vai trò của một loại hàng hóa tài sản, không phải công cụ đầu cơ, tích trữ hay “trú ẩn”. Làm tốt việc này sẽ giúp thị trường ổn định, tăng nguồn thu và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
– Ông có cho rằng việc nhập khẩu vàng sẽ góp phần xóa thế độc quyền vàng miếng trong nước? Nên nhập khẩu thế nào và bao giờ thì triển khai?
Đại biểu Quốc hội Trần Anh Tuấn (đoàn TPHCM): Chính sách xóa bỏ thế độc quyền vàng miếng lẽ ra nên triển khai cách đây từ vài năm trước. Việc kiểm soát vàng miếng từ khâu nhập khẩu tới phân phối, tiêu thụ không đúng nguyên tắc thị trường, gây ra khó khăn trong việc giải quyết chênh lệch giữa giá vàng trong nước và thế giới, buôn lậu vàng miếng.
Phải tạo điều kiện để nhập khẩu rộng rãi hơn, theo năng lực của doanh nghiệp để tạo nguồn cung dồi dào, tạo ra sự cân bằng với giá vàng thế giới. Chỉ đạo của Tổng Bí thư sẽ tạo điều kiện tốt hơn trong việc bình ổn giá, đồng thời kiểm soát và hạn chế được buôn lậu vàng miếng qua biên giới.
Nếu doanh nghiệp đủ điều kiện thì nên cho phép mở rộng sản xuất vàng miếng, không hạn chế việc chỉ định một số doanh nghiệp như hiện nay. Qua đó, Nhà nước chỉ kiểm soát các quy tắc chung, tháo gỡ dần dần cho doanh nghiệp, tạo điều kiện cho thị trường vàng miếng lưu thông một cách thuận lợi như hàng hóa khác trên thị trường. Tuy nhiên, phải ứng dụng công nghệ thông tin để kiểm soát vàng từ khâu đầu vào cho tới đầu ra.
– Cảm ơn ông!
Luân Dũng
