Theo số liệu của Bank of America (Mỹ), đồng rúp Nga là tiền tệ có diễn biến tốt nhất thế giới năm nay. Đồng tiền này đã tăng giá hơn 40% so với USD. Diễn biến này trái ngược với 2 năm trước đó, khi đồng rúp liên tiếp mất giá.
Đà phục hồi ấn tượng của đồng rúp diễn ra trong bối cảnh hệ thống tài chính toàn cầu đang có những thay đổi lớn. Các chuyên gia cho rằng sự bứt phá của đồng rúp là nhờ sự kết hợp giữa các biến động địa chính trị, các chính sách điều hành tiền tệ của Ngân hàng Trung ương Nga và thu nhập xuất khẩu ổn định.
Theo chuyên gia, đồng rúp không chịu áp lực từ việc giới đầu tư tháo chạy khỏi tài sản rủi ro. Trên thực tế, Chính phủ Nga đã áp đặt các biện pháp kiểm soát nghiêm ngặt về tỷ giá và dòng vốn kể từ khi bị áp đặt các lệnh trừng phạt vào năm 2022.
Gạt bỏ những rủi ro từ lệnh cấm vận, các nhà đầu tư nước ngoài vẫn chuyển hướng đầu tư vào các quốc gia giữ mối quan hệ tốt với Nga để tiếp cận đồng rúp, theo công ty tài chính Istar Capital.
Ông Brendan McKenna, chiến lược gia ngoại hối tại ngân hàng Wells Fargo, cho rằng nguyên nhân cho sự tăng giá của đồng rúp đến từ việc Ngân hàng Trung ương Nga (CBR) duy trì lãi suất ở mức cao, siết kiểm soát vốn và đàm phán hòa bình giữa Nga – Ukraine gần đây có tiến triển.
Trong đó, yếu tố chính giúp củng cố sức mạnh của đồng rúp là chính sách lãi suất quyết liệt của Ngân hàng Trung ương Nga. Thời gian qua, ngân hàng này giữ lập trường thắt chặt nhằm kiềm chế lạm phát, khiến lãi suất trong nước hiện duy trì ở mức 20%. Lãi vay cao khiến doanh nghiệp Nga hạn chế nhập khẩu hàng hóa, từ đó làm giảm nhu cầu ngoại tệ của doanh nghiệp và người tiêu dùng trong nước.
Ông Andrei Melaschenko, chuyên gia kinh tế tại ngân hàng đầu tư Renaissance Capital, giải thích rằng nhu cầu ngoại tệ từ các công ty nhập khẩu tại Nga cũng giảm do tiêu dùng yếu đi. Việc này hỗ trợ đồng nội tệ Nga vì các ngân hàng không cần bán rúp để mua USD hoặc nhân dân tệ.
Đồng rúp Nga đã tăng giá hơn 40% so với USD (Ảnh: Market watch).
Chính phủ Nga cũng yêu cầu các hãng xuất khẩu lớn, như ngành dầu khí, chuyển một phần doanh thu từ nước ngoài về nước và đổi sang đồng rúp. Điều này làm tăng nhu cầu nội tệ.
Dù vậy, giới phân tích cảnh báo xu hướng này có thể không kéo dài. Giá dầu, một trong các trụ cột của xuất khẩu Nga, đã biến động mạnh trong năm nay. Việc này có thể làm sụt giảm số ngoại tệ thu về.
“Chúng tôi cho rằng đồng rúp đã gần đạt đỉnh và có thể sớm suy yếu. Giá dầu đã biến động đáng kể. Điều này sẽ được phản ánh qua sự sụt giảm doanh thu xuất khẩu và lượng ngoại tệ bán ra”, ông Melaschenko nhận định trong báo cáo.
Bên cạnh đó, ông McKenna cũng cho rằng nếu Nga – Ukraine đạt thỏa thuận hòa bình chính thức, sức mạnh của đồng rúp có nguy cơ giảm sút vì các biện pháp kiểm soát ngoại hối, vốn đang hỗ trợ đồng tiền này, có thể bị gỡ bỏ.
Bà Heli Simola, nhà kinh tế cấp cao tại Ngân hàng Trung ương Phần Lan, cho biết ngân sách Chính phủ Nga rất nhạy cảm với biến động giá dầu. Năm 2024, doanh thu từ dầu khí chiếm khoảng 30% tổng thu ngân sách liên bang.
“Bộ Tài chính Nga đang phải dựa nhiều hơn vào Quỹ phúc lợi quốc gia để bù chi tiêu. Nếu xu hướng này tiếp diễn, chính phủ có thể phải cắt giảm thêm các khoản chi không cấp thiết”, bà Simola nhận định trong báo cáo.
