Đầu tư giỏi hay “ăn may” nhờ thông tin nội bộ?
Trên thị trường chứng khoán, có nhiều phương pháp để đầu tư và từ đó kiếm được lợi nhuận. Mỗi nhà đầu tư có cách tiếp cận khác nhau, từ phân tích cơ bản (Fundamental Analysis – FA), phân tích kỹ thuật (Technical Analysis – TA) đến việc kết hợp hai phương pháp này. Tuy nhiên, một bộ phận không nhỏ nhà đầu tư lại đặt niềm tin vào việc “ăn may” nhờ những thông tin nội bộ. Vậy đây có phải là một chiến lược đầu tư hiệu quả hay chỉ là sự đánh cược với rủi ro lớn?
Thế nào là kiếm tiền dựa vào thông tin nội bộ?
Giao dịch dựa trên thông tin nội bộ là việc sử dụng những thông tin chưa được công bố rộng rãi để thực hiện giao dịch chứng khoán nhằm kiếm lợi nhuận. Những thông tin này có thể bao gồm lợi nhuận đột biến, dự kiến ra mắt sản phẩm mới mang tính đột phát, chia trả cổ tức cao, thay đổi nhân sự cấp cao hoặc các giao dịch M&A (mua bán & sáp nhập), giao dịch của ban lãnh đạo, và quỹ ngoại,…. Những người có thông tin nội bộ thường là ban lãnh đạo doanh nghiệp, nhân viên cấp cao, kiểm toán viên hoặc bất kỳ ai có quyền tiếp cận thông tin chưa công bố.
Tại Việt Nam, tình trạng bất cân xứng thông tin giữa các nhà đầu tư khá lớn dẫn đến việc nhiều người cố gắng tận dụng thông tin nội bộ để giao dịch. Đây là một hiện tượng phổ biến, đặc biệt ở các nhóm cổ phiếu có tính đầu cơ cao. Thực tế, có những nhà đầu tư không giỏi phân tích doanh nghiệp hay đọc đồ thị kỹ thuật, nhưng họ lại có khả năng tiếp cận thông tin nhanh chóng và ra quyết định mua bán dựa trên những thông tin này.
Tôi có một bà chị đồng nghiệp, trước Tết Âm lịch 2025 chị chia sẻ, chị đã mua vào cổ phiếu ngành hàng không sau khi nhận được mách bảo từ một môi giới, doanh nghiệp sắp công bố kết quả kinh doanh tốt. Nhiều khả năng cổ phiếu sẽ tăng 15-20%. Và quả thật, sau đó vài ngày, cổ phiếu này tăng trần liên tiếp, mang lại lợi nhuận đáng kể cho bạn tôi. Điều này khiến nhiều người tin rằng việc “đánh theo tin” là một phương pháp kiếm tiền nhanh chóng và hiệu quả.
Thoạt nhìn, điều này có vẻ hợp lý trong bối cảnh lý thuyết thị trường hiệu quả hoàn toàn không đúng ở những thị trường cận biên như Việt Nam. Khi thông tin chưa được công bố rộng rãi, những người có lợi thế tiếp cận trước có thể kiếm được một khoản lời lớn.
Dưới đây là biểu đồ mô tả lợi nhuận bất thường và lợi nhuận bất thường tích lũy trong 11 ngày trước khi doanh nghiệp A công bố thông tin công ty con niêm yết trên sàn chứng khoán nước ngoài. Đây là bằng chứng cho thấy giá cổ phiếu có dấu hiệu tăng bất thường xung quanh thời điểm công bố thông tin.
Tuy nhiên, điều này đặt ra câu hỏi, liệu đầu tư theo tin nội bộ có thực sự an toàn hay chỉ là sự may mắn nhất thời?
Rủi ro khi đầu tư theo thông tin nội bộ
Thông tin nội bộ thường không được kiểm chứng chính xác 100%. Khi đến tay nhà đầu tư cá nhân thì nó đã trải qua nhiều người, bị bóp méo hoặc sai lệch.Dẫn đến tin đồn không đúng, giá cổ phiếu có thể biến động ngược chiều, gây thiệt hại lớn cho những ai mua vào ở vùng giá cao.
Vào đầu tháng 10/2024, mạng xã hội lan truyền tin đồn về “nguy cơ sụp đổ hệ thống của một ngân hàng”. Dù ngay sau đó, ngân hàng này đã lên tiếng bác bỏ và khẳng định đây là thông tin sai sự thật, nhưng cổ phiếu vẫn bị bán tháo gần 2,000 tỷ đồng, khiến vốn hóa bay hơi hơn 20%.
Trường hợp khác, một doanh nghiệp niêm yết bị đồn thổi rằng đang bị Ủy ban Chứng khoán Nhà nước điều tra giao dịch. Dù doanh nghiệp đã nhanh chóng phủ nhận mọi sai phạm, cổ phiếu vẫn lao dốc, mất hơn 1,000 tỷ đồng vốn hóa chỉ trong một phiên giao dịch.
Nhìn lại quá khứ, không ít doanh nghiệp niêm yết từng rơi vào tình cảnh “lao đao” vì những thông tin chưa được kiểm chứng, gây ra những tác động tiêu cực không chỉ với doanh nghiệp mà còn với nhà đầu tư và thị trường chung.
Như vậy có thể thấy, đầu tư theo tin nội bộ không phải là một chiến lược đầu tư dài hạn. Nó mang tính đầu cơ và phụ thuộc vào yếu tố may mắn nhiều hơn là phân tích và quản lý rủi ro. Nếu không kiểm soát được cảm xúc và lòng tham, nhà đầu tư sẽ mất trắng chỉ sau một lần tin đồn sai lệch.
Làm thế nào để đầu tư an toàn?
Nhà đầu tư nên tập trung vào phân tích cơ bản và phân tích kỹ thuật để đánh giá giá trị thực sự của doanh nghiệp. Các chỉ số như EPS (lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu), doanh thu, biên lợi nhuận, và dòng tiền hoạt động là những yếu tố quan trọng giúp xác định cổ phiếu có tiềm năng tăng trưởng hay không. Không nên dồn toàn bộ vốn vào một cổ phiếu chỉ dựa trên thông tin chưa xác thực. Việc đa dạng hóa danh mục đầu tư giúp giảm thiểu rủi ro và tránh tình trạng “được ăn cả, ngã về không”.
Trong đầu tư, không có con đường tắt bền vững. Việc mong muốn kiếm “cổ phiếu thường, lợi nhuận phi thường” chỉ dành cho những ai trang bị đủ kiến thức, kỹ năng và chiến lược hợp lý.
– 10:00 07/04/2025
