Đồng bộ hóa khi sáp nhập Thành phố Hồ Chí Minh, Bà Rịa-Vũng Tàu và Bình Dương
Đề án sáp nhập Thành phố Hồ Chí Minh với Bình Dương và Bà Rịa-Vũng Tàu đang được gấp rút hoàn thiện, hứa hẹn kiến tạo một siêu đô thị mới tại vùng Đông Nam Bộ. Theo lộ trình, Nghị quyết có hiệu lực từ ngày 1/9 và Thành phố Hồ Chí Minh mới sẽ đi vào hoạt động từ ngày 15/9.
Phân tích về động thái lịch sử này, các chuyên gia chỉ rõ tiềm năng to lớn về kinh tế, đô thị và những yếu tố then chốt cần được đồng bộ hóa để quá trình sáp nhập diễn ra hiệu quả và bền vững.
Trước đó, tại kỳ họp chuyên đề lần thứ 22, Hội đồng nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh khóa X giữa tháng 4/2025 đã chính thức thông qua nghị quyết tán thành chủ trương hợp nhất ba địa phương: Thành phố Hồ Chí Minh, tỉnh Bình Dương và tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu.
Sau sáp nhập, đơn vị hành chính mới vẫn mang tên Thành phố Hồ Chí Minh trở thành siêu đô thị của vùng Đông Nam Bộ. Trung tâm chính trị-hành chính của Thành phố Hồ Chí Minh sau sáp nhập sẽ đặt tại Thành phố Hồ Chí Minh. Bên cạnh đó, hai trung tâm hành chính phụ sẽ được duy trì tại địa điểm hiện hữu của hai tỉnh còn lại.
Việc sáp nhập sẽ tạo ra một trung tâm kinh tế-đô thị mới có sức cạnh tranh mạnh mẽ
Theo đánh giá, việc sáp nhập sẽ tạo ra một trung tâm kinh tế-đô thị mới có sức cạnh tranh mạnh mẽ, phát huy tối đa các lợi thế tự nhiên, địa lý và cơ sở hạ tầng của ba địa phương. Vị trí liền kề và hệ thống giao thông kết nối đồng bộ giữa ba địa phương giúp việc quy hoạch không gian kinh tế, đô thị thuận lợi và hiệu quả hơn. Quỹ đất mở rộng, tạo điều kiện cho các chiến lược giãn dân, phát triển đô thị vệ tinh và xây dựng các khu đô thị mới hiện đại.
Bên cạnh đó, hạ tầng giao thông dự kiến được đồng bộ hóa, đặc biệt là hệ thống đường bộ, đường thủy và cảng biển, sẽ tăng cường khả năng liên kết vùng và nâng cao năng lực logistics.
Chia sẻ về thông tin trên, bà Giang Huỳnh, Giám đốc bộ phận Nghiên cứu, Savills Thành phố Hồ Chí Minh phân tích, để quá trình sáp nhập hành chính đạt hiệu quả bền vững và tối ưu hóa việc sử dụng quỹ đất đô thị, cần đồng bộ giải quyết bốn yếu tố chính.
Thứ nhất là thủ tục hành chính và đất đai để rà soát và đơn giản hóa các thủ tục liên quan đến hành chính và đất đai.
Thứ hai là Quy hoạch tổng thể thông qua việc xây dựng quy hoạch thống nhất cho cả đất đai và cơ sở hạ tầng.
Thứ ba là Cơ chế tài chính đến từ việc thiết lập cơ chế giải ngân vốn đầu tư công hiệu quả cho hạ tầng.
Cuối cùng là có một Chiến lược phát triển chung rõ ràng.
“Việc quy hoạch trên một diện tích đất lớn hơn sau sáp nhập sẽ tạo dư địa để đưa ra các quyết định quy hoạch mới, định hình hạ tầng và các khu dân cư trong tương lai. Điều này giúp giải quyết bài toán giãn dân, khơi thông nguồn cung nhà ở mới. Tuy nhiên, các khu vực này cần bảo đảm khả năng tiếp cận tốt đến trung tâm thành phố để thu hút người dân có nhu cầu ở thực sự di dời. Đồng thời, cần có chiến lược phát triển cơ sở hạ tầng mới và thu hút nhà đầu tư vào các khu vực này”, vị chuyên gia này nói thêm.
Kỳ vọng phát triển một vùng kinh tế lớn mạnh
Xét về thế mạnh riêng của từng khu vực, bà Giang Huỳnh nhận định, Thành phố Hồ Chí Minh hiện là trung tâm kinh tế tài chính, dịch vụ lưu trú và nhà ở với dân số lớn nhất. Tuy nhiên, hạ tầng tại đây đang chịu áp lực lớn do sự tập trung hóa cao, dẫn đến tình trạng giao thông ngày càng tắc nghẽn. Bình Dương được xem là thủ phủ công nghiệp, đồng thời tốc độ đô thị hóa cao. Bà Rịa-Vũng Tàu có lợi thế về cả du lịch và công nghiệp.
“Việc sáp nhập ba khu vực này sẽ tạo ra một vùng kinh tế lớn mạnh, đa dạng các lĩnh vực như công nghiệp, nhà ở, thương mại dịch vụ và du lịch. Để phát huy hết tiềm năng này, việc triển khai chiến lược quy hoạch đồng bộ và thủ tục hành chính hiệu quả là vô cùng quan trọng”, bà Giang Huỳnh nói.
Hiện tại, kết nối hạ tầng giữa Thành phố Hồ Chí Minh với Bình Dương và Bà Rịa-Vũng Tàu còn nhiều hạn chế. Mặc dù có các tuyến quốc lộ chính và cao tốc Thành phố Hồ Chí Minh-Long Thành-Dầu Giây (sắp tới là Thành phố Hồ Chí Minh-Thủ Dầu Một-Chơn Thành; Biên Hòa-Vũng Tàu), nhưng tình trạng ùn tắc vẫn diễn ra, đặc biệt tại các nút giao quan trọng như vòng xoay An Phú và có nguy cơ lan rộng ra các khu vực lân cận như Long Thành.
Ông Nguyễn Quốc Anh, Phó Tổng giám đốc batdongsan.com.vn chỉ rõ, việc hoàn thiện đúng tiến độ các tuyến hạ tầng trọng điểm như vành đai 3, các tuyến cao tốc Thành phố Hồ Chí Minh-Thủ Dầu Một-Chơn Thành; Biên Hòa-Vũng Tàu là rất quan trọng để giảm tải hạ tầng hiện hữu và khai thông các khu vực vùng ven đang chờ đợi hạ tầng để bứt phá.
Ngoài ra, trong tương lai, cần có những quy hoạch hạ tầng mới, đặc biệt là các giải pháp kết nối hiệu quả hơn giữa Thành phố Hồ Chí Minh, Bình Dương, Bà Rịa-Vũng Tàu, cũng như các khu vực lân cận khác như Đồng Nai.
LÊ ANH
