Những điều cần biết về việc chủ hộ kinh doanh cá thể tham gia BHXH bắt buộc từ 1/7/2025

Từ ngày 1/7/2025, Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) sửa đổi bắt đầu có hiệu lực, trong đó có một điểm mới đáng chú ý: chủ hộ kinh doanh cá thể chính thức được đưa vào diện tham gia BHXH bắt buộc. Đây là lần đầu tiên nhóm đối tượng này được luật hóa thành nghĩa vụ, đánh dấu bước tiến quan trọng trong việc mở rộng chính sách an sinh xã hội.

Cụ thể, theo quy định mới, những người là chủ hộ kinh doanh cá thể có đăng ký kinh doanh sẽ phải tham gia BHXH bắt buộc. Đây là nhóm đối tượng trước đây thuộc diện tham gia BHXH tự nguyện. Việc chuyển đổi sang chế độ bắt buộc nhằm đảm bảo quyền lợi hưu trí, thai sản và tử tuất cho nhóm lao động phi chính thức vốn chiếm tỷ lệ lớn trong nền kinh tế.

Trong giai đoạn đầu, quy định áp dụng cho các hộ đã đăng ký kinh doanh và kê khai thuế. Sau đó, sẽ mở rộng dần tới các hộ kê khai khoán và toàn bộ hộ kinh doanh nhỏ lẻ vào năm 2029.

Mức đóng BHXH bắt buộc với chủ hộ kinh doanh cá thể là 25% trên mức thu nhập tháng làm căn cứ đóng, trong đó: 22% vào quỹ hưu trí và tử tuất; 3% vào quỹ ốm đau và thai sản.

Người tham gia được chọn mức thu nhập làm căn cứ đóng, tối thiểu bằng mức lương cơ sở (hiện tại là 2.340.000 đồng/tháng) và tối đa bằng 20 lần mức lương cơ sở. Ví dụ, nếu chọn mức tối thiểu, số tiền phải đóng hàng tháng là 585.000 đồng. Với các hộ kinh doanh có thu nhập cao hơn, mức đóng sẽ tăng tương ứng.

Người tham gia sẽ được hưởng đầy đủ các chế độ BHXH bắt buộc: ốm đau, thai sản, hưu trí và tử tuất, tương tự như người lao động trong khu vực chính thức.

Về lộ trình áp dụng, từ 1/7/2025 Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi sẽ áp dụng cho chủ hộ có đăng ký kinh doanh và kê khai thuế.

Từ 1/7/2027: mở rộng với chủ hộ kê khai thuế khoán.

Từ 1/7/2029: áp dụng cho toàn bộ chủ hộ kinh doanh có đăng ký.

Điều này nhằm tạo điều kiện cho các hộ kinh doanh nhỏ có thời gian chuẩn bị về tài chính và thủ tục hành chính.

Về thủ tục đăng ký và nghĩa vụ, chủ hộ kinh doanh thuộc diện bắt buộc cần liên hệ cơ quan BHXH nơi đăng ký kinh doanh; Nộp tờ khai tham gia BHXH theo mẫu và đóng tiền theo định kỳ tháng, quý hoặc 6 tháng/lần.

Việc không thực hiện nghĩa vụ có thể dẫn đến các chế tài như: truy thu, phạt chậm đóng, thậm chí xử phạt hành chính hoặc bị loại khỏi các chương trình hỗ trợ doanh nghiệp/hộ kinh doanh.

Kỳ Thư