Doanh nghiệp năng lượng tái tạo kiến nghị tháo gỡ vướng mắc – Ảnh: Q.Đ.
Theo bộ này, việc thỏa thuận, ký hợp đồng mua bán điện, công nhận ngày vận hành thương mại (COD) của dự án điện mặt trời, điện gió thuộc thẩm quyền của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN).
Vì vậy EVN có trách nhiệm phối hợp với các chủ đầu tư đưa ra phương án quyết định, thống nhất hưởng giá FIT cho các dự án.
Trách nhiệm giải quyết vướng mắc giá FIT là của EVN
Bộ Công Thương cho hay đã có nhiều văn bản đôn đốc, hướng dẫn EVN giải quyết vướng mắc, song các báo cáo của EVN chưa thực hiện đúng nghị quyết của Chính phủ.
Trong đó các báo cáo chủ yếu tổng hợp ý kiến mà chưa thể hiện vai trò, trách nhiệm trong việc giải quyết vướng mắc. Đặc biệt là việc EVN cho rằng không đủ thông tin để đánh giá tổng thể tác động, các lo ngại rủi ro khiếu kiện, tranh chấp.
Bộ khẳng định vướng mắc xác định điều kiện hưởng giá FIT, công nhận COD và thực hiện các nội dung của hợp đồng mua bán điện thuộc thẩm quyền và trách nhiệm của chủ đầu tư và EVN. Các cơ quan quản lý nhà nước chỉ có thể hướng dẫn việc tuân thủ quy định pháp luật, chỉ đạo, đôn đốc doanh nghiệp liên quan.
Thực tế Cục Điện lực (Bộ Công Thương) đã tổ chức họp với các nhà đầu tư năng lượng tái tạo, hiệp hội để trao đổi, nghe ý kiến của các nhà đầu tư về kết quả giải quyết khó khăn, vướng mắc.
Theo đó các nhà đầu tư đều nêu ý kiến không nhất trí với cách giải quyết về việc tạm thanh toán, áp dụng giá tạm.
Trước đó trong đơn kiến nghị khẩn cấp lần 2 tới Văn phòng Trung ương Đảng, Chính phủ, Quốc hội và các bộ ngành, nhóm 44 nhà đầu tư năng lượng tái tạo bày tỏ sự quan ngại về việc xử lý với các đề xuất.
Đặc biệt là đề xuất của EVNEPTC, sẽ thực hiện tạm thanh toán tiền điện theo nguyên tắc áp dụng giá điện tương đương giá FIT hoặc giá trần của khung giá chuyển tiếp tại thời điểm nhà máy có chấp thuận nghiệm thu trong khi chờ hướng dẫn.
Nhà đầu tư quan ngại về phương án giải quyết
Đặc biệt, các nhà đầu tư lo lắng khi EVN đang đề xuất với Chính phủ về việc xử lý các dự án có hợp đồng mua bán điện theo hướng sửa đổi để hồi tố ngày COD về ngày có giấy chấp thuận nghiệm thu. Việc này trái với các thỏa thuận trong các hợp đồng mua bán điện đang có hiệu lực.
Ngoài ra từ tháng 1-2025, EVNEPTC đã đơn phương tạm giữ lại một phần tiền thanh toán thông qua việc áp dụng biểu giá tạm thời – dù không có bất kỳ công văn chính thức nào được gửi tới nhà đầu tư. Điều này ảnh hưởng nghiêm trọng dòng tiền, doanh nghiệp vi phạm nghĩa vụ với ngân hàng, mất khả năng thanh toán và rơi vào tình trạng thiếu hụt dòng tiền…
Theo đó, các doanh nghiệp kiến nghị tiếp tục thực hiện ngày COD như đã chấp thuận ban đầu.
Đảm bảo EVN/EVNEPTC thực hiện đầy đủ nghĩa vụ hợp đồng đã ký bằng cách tiếp tục thanh toán đầy đủ, đúng hạn trong các dự án bị ảnh hưởng, tránh dẫn đến kiệt quệ tài chính, không áp dụng hồi tố các quy định mới về các điều kiện COD, giá FIT.
Trong văn bản gửi Bộ Công Thương về việc xử lý các dự án năng lượng tái tạo có khó khăn, vướng mắc, EVN cho biết không đủ thông tin để đánh giá tác động tổng thể đến kinh tế xã hội, ảnh hưởng môi trường đầu tư do đây là vấn đề vĩ mô.
Đặc biệt, các chủ đầu tư vẫn giữ quan điểm bảo lưu quyền khiếu nại, khiếu kiện nếu tạm thanh toán, nên có thể dẫn tới rủi ro tranh chấp có thể xảy ra quy mô lớn.
Vì vậy, EVN kiến nghị cần đánh giá tổng thể tác động kinh tế xã hội, rủi ro khiếu kiện ảnh hưởng đến môi trường đầu tư đối với phương án EVN đề xuất, từ đó quyết định phương án tối ưu.
Trước các ý kiến trên, Bộ Công Thương kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo EVN khẩn trương giải quyết vướng mắc, thống nhất với chủ đầu tư các dự án và báo cáo về bộ trước ngày 5-6, nếu chậm trễ chỉ EVN phải chịu trách nhiệm. Với những lo ngại về rủi ro khiếu kiện, tranh chấp, Bộ Công Thương đề nghị giao cho Bộ Tư pháp chủ trì, phối hợp để đánh giá, báo cáo Thủ tướng.
