Khách thanh toán chuyển khoản mua cà phê ở Phước Hải, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu – Ảnh: QUANG ĐỊNH
Cơ quan thuế sẽ ghi nhận những khó khăn của hộ kinh doanh để kiến nghị lên cấp có thẩm quyền. Đó là khẳng định của ông Nguyễn Nam Bình, chi cục trưởng Chi cuc Thuế khu vực 2 (TP.HCM), khi trao đổi với Tuổi Trẻ.
Ông Bình nói thực hiện Nghị định 70 của Chính phủ về hóa đơn, trong đó có quy định các hộ, cá nhân kinh doanh có doanh thu từ 1 tỉ đồng trở lên cung cấp các mặt hàng trực tiếp cho người tiêu dùng phải thực hiện hóa đơn điện tử (HĐĐT) khởi tạo từ máy tính tiền kết nối dữ liệu với cơ quan thuế.
* Với số lượng hộ kinh doanh nằm trong diện áp dụng HĐĐT khởi tạo từ máy tính tiền kết nối dữ liệu với cơ quan thuế rất lớn, việc triển khai chính sách này tại TP.HCM đến nay ra sao, thưa ông?
– Tại TP.HCM, chúng tôi đang quản lý khoảng 250.000 hộ, cá nhân kinh doanh. Đến nay có gần 16.000 hộ, cá nhân kinh doanh đã đăng ký thành công thực hiện HĐĐT khởi tạo từ máy tính tiền kết nối với cơ quan thuế.
Điều này không chỉ giúp minh bạch hóa hoạt động kinh doanh cũng như kê khai nghĩa vụ thuế, mà các hộ, cá nhân kinh doanh cũng tiếp cận với chuyển đổi số và thực hiện các giao dịch điện tử, đồng thời là bước chuyển tất yếu khi mà nền kinh tế số, tất cả các giao dịch thực hiện trên nền tảng số.
Đây cũng là cơ hội để hộ kinh doanh hiện đại hóa và thay đổi các phương thức quản lý hiệu quả hơn cùng với phần mềm bán hàng xuất hóa đơn, quản lý dòng tiền. Đồng thời đảm bảo tính minh bạch, đóng góp nghĩa vụ công bằng với ngân sách nhà nước như những doanh nghiệp cùng ngành nghề.
* Để xuất HĐĐT khởi tạo từ máy tính tiền có kết nối với cơ quan thuế, hộ kinh doanh phải chuẩn bị gì?
– Chúng tôi đang phối hợp với các nhà cung cấp giải pháp về cung cấp HĐĐT, Hội Tư vấn thuế, đại lý thuế… tư vấn hỗ trợ cho hộ, cá nhân kinh doanh thực hiện chủ trương lớn này một cách thuận lợi và đơn giản.
Bên cạnh đó, chúng tôi cũng tiếp thu, lắng nghe ý kiến, đề xuất của các hộ, cá nhân kinh doanh để cùng các nhà cung cấp giải pháp hoàn thiện, cải tiến phần mềm về khai thuế, quản lý thuế… Mục đích là để tạo điều kiện tốt nhất cho hộ, cá nhân kinh doanh tiếp cận với phương thức quản lý mới.
* Những ngày đầu áp dụng chính sách này theo có chút xáo trộn, cơ quan thuế có giải pháp nào hỗ trợ để các tiểu thương ổn định kinh doanh?
– Chúng tôi lắng nghe và thấy rằng hộ, cá nhân kinh doanh có băn khoăn khi bước đầu chuyển đổi từ không xuất HĐĐT sang triển khai HĐĐT khởi tạo từ máy tính tiền. Bước đầu cơ quan thuế có những kênh hỗ trợ cho hộ, cá nhân kinh doanh như tập huấn, trao đổi…
Vướng mắc lớn nhất của hộ, cá nhân kinh doanh là chưa quen với việc sử dụng các thiết bị điện tử. Hay một số chủ hộ kinh doanh lớn tuổi chưa quen với các thiết bị công nghệ số. Tuy nhiên đây không phải là số lớn, bởi việc thao tác trên các thiết bị điện tử cũng rất đơn giản, dễ dàng.
Do đó cơ quan thuế sẽ tiếp tục hỗ trợ, tư vấn cho các hộ, cá nhân kinh doanh khó khăn trong việc sử dụng công nghệ xuất HĐĐT khởi tạo từ máy tính tiền.
* Liên quan đến hàng hóa tồn kho, nhiều hộ, cá nhân kinh doanh lo lắng khi áp dụng HĐĐT khởi tạo từ máy tính tiền, doanh thu sẽ tăng và nguy cơ bị truy thu, phạt số thuế của những năm trước đó, thưa ông?
– Dù muốn hay không, các hộ kinh doanh cũng phải làm quen với việc minh bạch nguồn gốc hàng hóa cũng như kiểm soát chất lượng sản phẩm.
Trên thực tế, một số hộ, cá nhân kinh doanh lo ngại về nguồn gốc hàng hóa do Chính phủ đang chỉ đạo việc kiểm tra chất lượng cũng như nguồn gốc hàng hóa. Riêng với những băn khoăn về thuế, chúng tôi sẽ tiếp nhận những khó khăn của hộ, cá nhân kinh doanh để kiến nghị lên cấp có thẩm quyền.
* Nhưng doanh thu thay đổi thế nào là phải điều chỉnh mức khoán, thưa ông?
– Khoản 4 điều 13 thông tư 40 của Bộ Tài chính quy định cơ quan thuế căn cứ hồ sơ khai thuế của hộ khoán, cơ sở dữ liệu của cơ quan thuế nếu xác định doanh thu khoán thay đổi từ 50% trở lên so với doanh thu đã khoán thì ban hành thông báo về việc điều chỉnh mức thuế khoán kể từ thời điểm có thay đổi trong năm tính thuế.
Như vậy, chỉ khi hộ khoán trong năm được cơ quan thuế xác định có doanh thu khoán thay đổi từ 50% trở lên so với doanh thu đã khoán, cơ quan thuế mới ban hành thông báo về việc điều chỉnh mức thuế khoán.
Số hộ kinh doanh thuộc diện phải triển khai HĐĐT chỉ chiếm khoảng 1% số hộ kinh doanh cả nước
Theo cơ sở dữ liệu quản lý thuế, cả nước có 37.576 hộ kinh doanh thuộc diện bắt buộc triển khai HĐĐT khởi tạo từ máy tính tiền, chiếm khoảng 1% trong tổng số hơn 3,6 triệu hộ kinh doanh.
Tuy nhiên theo Cục Thuế, nhiều hộ kinh doanh nhỏ lẻ thậm chí không thuộc diện điều chỉnh đã chọn cách tạm ngừng kinh doanh do lo ngại hoặc hiểu nhầm rằng tất cả đều phải triển khai công nghệ máy tính tiền, đồng nghĩa với việc phải thay đổi quy trình, tăng chi phí đầu tư và chịu sự giám sát chặt chẽ.
Số liệu của Chi cục Thuế khu vực 2 (TP.HCM) cho biết trong tháng 5-2025, thời điểm các cơ quan chức năng tăng cường chuẩn bị triển khai nghị định 70, trên địa bàn TP.HCM có 3.763 hộ kinh doanh ngừng hoạt động hoặc đóng cửa. Tuy nhiên, chỉ có 440 hộ trong số này (chiếm 3,18%) thuộc diện có doanh thu trên 1 tỉ đồng và bắt buộc sử dụng HĐĐT khởi tạo từ máy tính tiền, tương ứng số thuế là 1,4 tỉ đồng.
Điều này cho thấy phần lớn các hộ nghỉ kinh doanh không nằm trong nhóm bắt buộc phải áp dụng HĐĐT khởi tạo từ máy tính tiền theo quy định. Theo lãnh đạo cơ quan này, quy định về HĐĐT chỉ áp dụng cho nhóm hộ có doanh thu từ 1 tỉ đồng/năm trở lên và trong một số lĩnh vực cụ thể, nhưng vẫn có nhiều hộ, cá nhân kinh doanh chưa nắm thông tin đầy đủ hoặc hiểu sai chính sách này.
Xử nghiêm với các trường hợp vi phạm
Thủ tướng vừa có công điện tăng cường quản lý, sử dụng HĐĐT khởi tạo từ máy tính tiền, nâng cao hiệu quả quản lý thuế đối với hoạt động bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ trực tiếp đến người tiêu dùng.
Theo đó, nhằm đẩy mạnh hơn nữa công tác quản lý, sử dụng HĐĐT, đặc biệt là HĐĐT khởi tạo từ máy tính tiền, Chính phủ giao Bộ Tài chính tăng cường công tác tuyên truyền, chỉ đạo, tổ chức thực hiện chính sách này để người dân, doanh nghiệp, hộ, cá nhân kinh doanh hiểu rõ về lợi ích và trách nhiệm, hiệu quả của việc sử dụng HĐĐT.
Bộ Tài chính phải chỉ đạo cơ quan thuế làm việc ngay với các doanh nghiệp, nhà cung cấp giải pháp phần mềm HĐĐT khởi tạo từ máy tính tiền để có giải pháp cung cấp miễn phí phần mềm, cắt giảm chi phí lập HĐĐT cho các cơ sở kinh doanh, đặc biệt là hộ, cá nhân kinh doanh.
Tăng cường kết nối, trao đổi thông tin, dữ liệu với các bộ, ngành, cơ quan liên quan để quản lý thuế hiệu quả, đặc biệt là đối với các doanh nghiệp, hộ, cá nhân kinh doanh lĩnh vực bán lẻ trực tiếp tới người tiêu dùng, các hoạt động thương mại điện tử, xăng dầu, kinh doanh trên nền tảng số, bảo đảm thu đúng, thu đủ, thu kịp thời vào ngân sách nhà nước.
Tăng cường kiểm tra, giám sát việc phát hành và sử dụng HĐĐT, đặc biệt là trong việc lập HĐĐT khởi tạo từ máy tính tiền tại các cơ sở kinh doanh bán lẻ. Kiên quyết xử lý đối với các hành vi vi phạm pháp luật về thuế, hóa đơn theo quy định pháp luật. Chú trọng công tác quản lý thuế dựa trên dòng tiền của người nộp thuế thông qua trao đổi thông tin với các cơ quan, tổ chức có liên quan.
Thủ tướng cũng chỉ đạo UBND các tỉnh tiếp tục chỉ đạo các cơ quan, đơn vị trên địa bàn phối hợp với cơ quan thuế trong việc rà soát, xác định, phân loại các cơ sở kinh doanh thuộc diện áp dụng HĐĐT khởi tạo từ máy tính tiền, tập trung vào các lĩnh vực bán lẻ trực tiếp tới người tiêu dùng, từ đó có giải pháp thúc đẩy người nộp thuế chuyển đổi áp dụng HĐĐT khởi tạo từ máy tính tiền.
Trường hợp cơ sở kinh doanh, đặc biệt là hộ, cá nhân kinh doanh thuộc diện triển khai HĐĐT khởi tạo từ máy tính tiền nhưng chưa thực hiện chuyển đổi do chưa đáp ứng điều kiện về hạ tầng công nghệ thông tin, phải có giải pháp hỗ trợ kịp thời về hạ tầng công nghệ thông tin. Nghiên cứu có giải pháp hỗ trợ chi phí lắp đặt ban đầu để tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho các cơ sở kinh doanh triển khai kịp thời quy định về sử dụng HĐĐT khởi tạo từ máy tính tiền.
